Büyükbaş Hayvanlarda Görülen Yanıkara Hastalığı

Yanıkara(Blackleg) Hastalığı

*Yanıkara (Blackleg) hastalığı, bazı çiftliklerde, Clostridium Genusuna (cins) bağlı, spor oluşturan toprak kökenli organizmalar tarafından oluşan en yaygın bir grup hastalığıdır. Bu hastalık en sık, 6-26 aylık yaşlardaki iyi beslenmiş et tipi sığır ırklarında meydana gelir. Koyun ve keçilerde do oluşur, ancak hastalık bu türlerde daha yaygın olarak, koyunlarda boynuzsuzlaştırma, kastrasyon ve yün kırkımını takip eden yaralanma enfeksiyonlarıyla birlikte meydana gelir. Sığırlarda meydana gelen enfeksiyonun mekanizması daha az açıktır.

*Organizmanın spor formu, toprakta yıllarca canlı kalabilmekte ve kuruma, yüksek sıcaklıklar ve donma gibi çevresel değişikliklere karşı çok dayanıklıdır. Bu organizmalar, normal sığırların sindirim sisteminde yaygın olarak bulunabilmektedir. Bir defa bulaşmış (kontamine) olan bir mera, bu yolda yıllarca bulaşık kalabilir. Su yatağı altındaki alanlarda, orijinal olarak enfekte olan meranın aşağı yönündeki meralar da bulaşık hale gelecektir. Bu hastalık, asıl olarak mevsimseldir ve hayvanlar merada olduğu zaman en sıkça sonbahar sonlarında ve yazın görülür.

*Yanıkara hastalığı, sığırlarda dramatik bir hastalıktır. Ölen hayvanlar, hastalığın mevcut olduğunun ilk göstergesi olacaktır. Tipik olarak, bir veya iki hayvan ani ve sessizce ölümünden başka, herhangi bir kanıt olamadan havyan merada bulunacaktır. Gerçekten de bu hastalık ilk bakışta yıldırım çarpmasıyla kolayca karıştırılabilir. Bununla beraber, yanıkara hastalığı ile vücut dokularının çürümesi çok hızlı olur ve ölü hayvanlar değişmeyerek kenarları üzerinde yatar vaziyette bulunacaklar. Üst bacaklar sertçe uzanmış halde aşırı şişerler. Hiçbir şey yapılmadığı takdirde, benzeri sporadik (seyrek, düzensiz) kayıplar devam edecektir.

Yanıkara Hastalığının Teşhisi

*Sığırda oluşan enfeksiyonun mekanizması ya da neden oluştuğu bilinmese de, sindirim sisteminde görülen organizma vejetatiftir (gelişir ve çoğalır), bağırsak çeperlerinden geçerek kan dolaşımına girer ve bakteriler ile bütün vücut kısımlarına taşınır. Clostridium Chauvoei, enfekte olan sığırlarda kan ve karaciğer ve dalak gibi damarsal organlardan kolaylıkla izole edilebilmektedir. Ancak ağır kaslar içerisinde en etkili olduğu bildirilmiştir.

*Organizma tarafından üretilen toksinler, ciddi kas iltihaplanması ve gaz oluşumu nedeniyle kas dokusunun ölümüne sebep olur. But ve bel bölgesindeki kaslar en yaygın etkilenen dokulardır. Elinizi ölü hayvanın sırtı ve butları üzerinde gezdirmeniz, sıkça ölüm sebebinin bir ipucunu verecektir. Yanıkara hastalığında, kas nekrozu süresince üretilen gaz, palpe edilebilir çıtırtılara sebep olan deri altındaki üst tarafa doğru yönelir ve çökelir. Nekroskopide, etkilenen kaslar koyu renkte, hemorajik (kanamalı) ve fark edilebilir şekilde nekrotik olacaktır.

*Ölü hayvanlar, karkasın organizmaları saçacak olması sebebiyle, ileride mera veya çayırların bulaşmasından kaçınmak için, mahallinde doğru bir şekilde derin çukur içinde yıkılmalıdır.

Yanıkara Hastalığının Belirtileri

• Yüksek ateş,
• İştahın tamamen kaybolması,
• Depresyon,
• Topallık,

*Yanıkara hastalığının teşhisi edilmesi ile sürüdeki diğer hayvanların dikkatlice muayene edilmesi, hastalığın erken evrelerindeki birkaç özelliği ortaya çıkarabilir. Bu hastalık, çok yüksek ateş, iştahın tamamen kaybolması, depresyon ve topallığa sebep olur. Bu belirtiler, başlangıç durumlarında genellikle görülmez. Çünkü hastalık 12 saat veya daha kısa süre içerisinde öldürücüdür ve hayvanı öldürür. Hastalığın çok erken seyrinde büyük dozlarda Penisilin verilmesi, hayvanın ölümünü engelleyebilir. Bununlar beraber, kaslar üzerine yapılan zarar derecesine bağlı olarak hayvanın hayatta kalması halinde topallık sabit olabilir.

Yanıkara Hastalığının Tedavisi (Önlenmesi)

*Yanıkara hastalığı, bakterin ile bağışıklık sağlanarak kolayla önlenebilir. Bu bakterin, Miks(karışık) enfeksiyonun yaygın oluşumu sebebiyle, genellikle Clostridium Chauvoei ve Clostridium Septicum antijenlerini taşıyarak kullanılır. Tek bir doz, makul bir şekilde iyi koruma sağlar. Ancak bir ay sonra ikinci bir doz uygulanırsa daha iyi sonuç alınır.

*Enfeksiyon olduğu bilinen çiftliklerde, bu uygulama 6 aylık buzağılarda başlanmalı ve bir yıl sonra ikinci bir doz daha verilmelidir. Bir hastalık çıkışı karşısında, duyarlı yaş aralığındaki bütün hayvanları derhal aşılayarak kayıplar en aza indirilebilir ve bağışıklığın gelişmesi için gerekli ara dönemde bunlara büyük dozda Penisilin verilerek ve bunları diğer bir meraya götürerek biraz koruma sağlanır. Yanıkara hastalığı konusunda tecrübe kazanmış pek çok insan, ilkbahar başlarında duyarlı hayvanları her yıl rutin olarak bağışıklaştırır.