Yanıkara(Blackleg) Hastalığı
*Yanıkara (Blackleg)
hastalığı, bazı çiftliklerde, Clostridium Genusuna (cins) bağlı, spor oluşturan
toprak kökenli organizmalar tarafından oluşan en yaygın bir grup hastalığıdır.
Bu hastalık en sık, 6-26 aylık yaşlardaki iyi beslenmiş et tipi sığır
ırklarında meydana gelir. Koyun ve keçilerde do oluşur, ancak hastalık bu türlerde
daha yaygın olarak, koyunlarda boynuzsuzlaştırma, kastrasyon ve yün kırkımını
takip eden yaralanma enfeksiyonlarıyla birlikte meydana gelir. Sığırlarda
meydana gelen enfeksiyonun mekanizması daha az açıktır.
*Organizmanın spor
formu, toprakta yıllarca canlı kalabilmekte ve kuruma, yüksek sıcaklıklar ve
donma gibi çevresel değişikliklere karşı çok dayanıklıdır. Bu organizmalar,
normal sığırların sindirim sisteminde yaygın olarak bulunabilmektedir. Bir defa
bulaşmış (kontamine) olan bir mera, bu yolda yıllarca bulaşık kalabilir. Su
yatağı altındaki alanlarda, orijinal olarak enfekte olan meranın aşağı
yönündeki meralar da bulaşık hale gelecektir. Bu hastalık, asıl olarak
mevsimseldir ve hayvanlar merada olduğu zaman en sıkça sonbahar sonlarında ve
yazın görülür.
*Yanıkara hastalığı,
sığırlarda dramatik bir hastalıktır. Ölen hayvanlar, hastalığın mevcut
olduğunun ilk göstergesi olacaktır. Tipik olarak, bir veya iki hayvan ani ve
sessizce ölümünden başka, herhangi bir kanıt olamadan havyan merada bulunacaktır.
Gerçekten de bu hastalık ilk bakışta yıldırım çarpmasıyla kolayca
karıştırılabilir. Bununla beraber, yanıkara hastalığı ile vücut dokularının
çürümesi çok hızlı olur ve ölü hayvanlar değişmeyerek kenarları üzerinde yatar
vaziyette bulunacaklar. Üst bacaklar sertçe uzanmış halde aşırı şişerler.
Hiçbir şey yapılmadığı takdirde, benzeri sporadik (seyrek, düzensiz) kayıplar
devam edecektir.
Yanıkara Hastalığının Teşhisi
*Sığırda oluşan
enfeksiyonun mekanizması ya da neden oluştuğu bilinmese de, sindirim sisteminde
görülen organizma vejetatiftir (gelişir ve çoğalır), bağırsak çeperlerinden
geçerek kan dolaşımına girer ve bakteriler ile bütün vücut kısımlarına taşınır.
Clostridium Chauvoei, enfekte olan sığırlarda kan ve karaciğer ve dalak gibi
damarsal organlardan kolaylıkla izole edilebilmektedir. Ancak ağır kaslar
içerisinde en etkili olduğu bildirilmiştir.
*Organizma tarafından
üretilen toksinler, ciddi kas iltihaplanması ve gaz oluşumu nedeniyle kas
dokusunun ölümüne sebep olur. But ve bel bölgesindeki kaslar en yaygın
etkilenen dokulardır. Elinizi ölü hayvanın sırtı ve butları üzerinde
gezdirmeniz, sıkça ölüm sebebinin bir ipucunu verecektir. Yanıkara
hastalığında, kas nekrozu süresince üretilen gaz, palpe edilebilir çıtırtılara
sebep olan deri altındaki üst tarafa doğru yönelir ve çökelir. Nekroskopide,
etkilenen kaslar koyu renkte, hemorajik (kanamalı) ve fark edilebilir şekilde
nekrotik olacaktır.
*Ölü hayvanlar,
karkasın organizmaları saçacak olması sebebiyle, ileride mera veya çayırların
bulaşmasından kaçınmak için, mahallinde doğru bir şekilde derin çukur içinde
yıkılmalıdır.
Yanıkara Hastalığının Belirtileri
- Yüksek ateş,
- İştahın tamamen kaybolması,
- Depresyon,
- Topallık,
*Yanıkara hastalığının
teşhisi edilmesi ile sürüdeki diğer hayvanların dikkatlice muayene edilmesi, hastalığın erken evrelerindeki birkaç özelliği
ortaya çıkarabilir. Bu hastalık, çok yüksek ateş, iştahın tamamen kaybolması, depresyon ve topallığa sebep olur. Bu belirtiler, başlangıç durumlarında
genellikle görülmez. Çünkü hastalık 12 saat veya daha kısa süre içerisinde
öldürücüdür ve hayvanı öldürür. Hastalığın çok erken seyrinde büyük dozlarda Penisilin verilmesi, hayvanın ölümünü
engelleyebilir. Bununlar beraber, kaslar üzerine yapılan zarar derecesine bağlı
olarak hayvanın hayatta kalması halinde topallık sabit olabilir.
Yanıkara Hastalığının Tedavisi (Önlenmesi)
*Yanıkara hastalığı,
bakterin ile bağışıklık sağlanarak kolayla önlenebilir. Bu bakterin,
Miks(karışık) enfeksiyonun yaygın oluşumu sebebiyle, genellikle Clostridium
Chauvoei ve Clostridium Septicum antijenlerini taşıyarak kullanılır. Tek bir
doz, makul bir şekilde iyi koruma sağlar. Ancak bir ay sonra ikinci bir doz
uygulanırsa daha iyi sonuç alınır.
*Enfeksiyon olduğu
bilinen çiftliklerde, bu uygulama 6 aylık buzağılarda başlanmalı ve bir yıl
sonra ikinci bir doz daha verilmelidir. Bir hastalık çıkışı karşısında, duyarlı
yaş aralığındaki bütün hayvanları derhal aşılayarak kayıplar en aza
indirilebilir ve bağışıklığın gelişmesi için gerekli ara dönemde bunlara büyük
dozda Penisilin verilerek ve bunları
diğer bir meraya götürerek biraz koruma sağlanır. Yanıkara hastalığı konusunda
tecrübe kazanmış pek çok insan, ilkbahar başlarında duyarlı hayvanları her yıl
rutin olarak bağışıklaştırır.
0 Yorumlar