Sığırlarda İlk Muayene Yapmanın Önemi
*Herhangi bir durumu
gözünüzden kaçırmadan veya ani kararlar vermeden metodik olun. Bir problem açık
değilse, hayvana muameleden dolayı heyecanlanmasından önce sıcaklık, nabız ve
solunum sayısı kayıtları ile ihtimaller daraltılabilir. Normal aralıklar tablo
6.1’de verilmiştir. Sıcaklık, nabız ve solunum sayılarını ölçmek, muhtemel
hastalık sebebini daraltmaya yardım edecektir. Bu, aynı zamanda sonucun ne
olabileceğinin bazı göstergelerini de verebilir.
Sığır, Koyun ve Keçilerin Sıcaklığını Ölçün
*Bir hayvan sahibinin
sahip olabileceği en faydalı teşhis aleti, tepesi halkalı 13 cm’lik bir rektal
termometredir. Bunlar, hemen hemen bütün alet satan yerlerde veya ilaç depolarında
bulunabilir. Orada bulunan kişiye bir tavsiye notu olarak; termometreyi
sıcaklık almak için yerleştirdiğiniz rektum içerisinde 3 dakika veya yakın bir
süre elde tutmak istemiyorsanız termometre üzerine bir ip bağlayın. Sığırlarda,
derine yerleştirilen termometre, özellikle gevşeyen bir anal sfinkter ( anüs
büzücü kas) ile onu tekrar alıp okumak için hazır olduğunuz zamana kadar içine
kayabilir ve gözden kaybolabilir. Buna yapılacak tek yardım, sonradan içine
girmek ya da ipi çekmektir. Termometre kaybını önlemek için, ipin serbest ucunu
yaylı tipte bir mandala bağlamak ve bu mandalı da kuyruk çukuruna klipslemek
veya tutturmaktır. Termometre bu tarzda iliştirildiği zaman, sıcaklık kaydını
alırken siz de kalan muayene işlemini yapabilirsiniz. Biraz daha fazla para ile
daha güvenli olan sabit okuyucu elektronik termometrelerden alabilirsiniz.
İneklerin Vücut Sıcaklığı Kaç Derecedir?
Sağlıklı ineklerin vücut sıcaklığı 37-38 derece olmalıdır. Ayrıca dakikada nabız sayısı 60-70 ve dakikada solunum hızı da 18-28 olmalıdır.
![]() |
Tablo 6.1: Normal Yaşam İşaretleri
*Hayvanların vücut
sıcaklığı, hemen hemen insanlar kadar tutarlı değildir. Onların ısı düzenleme
mekanizması o kadar etkili değildir. Vücut sıcaklığı soğuk bir günde düşük
düzeyde ve sıcak bir günde ise yüksek düzeyde ve hatta daha yüksek olabilir. Heyecanlanma
da vücut sıcaklığını yükseltir ve muhtemelen hatalı yorumlamaya yol açar. Dolayısıyla
bir kişi, termometre üzerindeki kaydı okuyarak yorumlama yapmalıdır. Sıcak bir
günde normal derecenin biraz üzerinde okunması, bir ateş göstergesini gerekli
kılmaz.
*Sıcak havanın ve
heyecanlanmanın etkisinin yanında, yükselen bir sıcaklık, viral veya bakteriyel
bir enfeksiyon ya da bazen ciddi bir ağrı göstergesi olabilir. Süt hummalı bir sığırda sıcaklık, bazı
sindirim, metabolik veya fonksiyonel tip bozukluklarını akla getirir. Bir termometre
yardımıyla çok şey öğrenilebilir.
*Nabız ve solunum
sayıları vücut sıcaklığı ile daima değil de genelde paralel seyreder. Şüphesiz sıcaklık,
heyecan veya efor ile yükselir, bu sebeple hasta hayvanlara sessiz ve
dikkatlice muamele etmek önemlidir. Bunların ahır veya çit içinde kovalama
tepkisi olarak ek efor sarf etmeleri, pneumonie’den öldürebilir. Demir eksikliğinden
dolayı anemi, parazitizm veya hemorajilerden dolayı kan kaybı, anaplasmosis
veya piroplasmosis hastalıklarından dolayı alyuvar hücreleri yıkımlanması, bazı
tip zehirlenmeler, ağrı veya acı ve korku tepkisi gibi durumlarda kalp ve solunum
sayıları ateş olmadan yükselebilir.
Sığırların, Koyun ve Keçilerin Nabzını Kontrol Edin
*Nabız, kalp karıncığının
kasılmasını derhal takip ederek arterleri geçen kan dalgalanmalardır. Nabız,
normalde kalp ritmine paralel seyreder ve karakteri, bir hayvanın birçok
durumunu ortaya çıkarır. Nabız hızı, düzenli, düzensiz, zayıf, güçlü ya da
şiddetli gibi farlı kategorize edilebilir. Bu ince farklar, düzenlilik hariç,
ilim sahibi olmayanlar tarafından fark edilmez ve ortaya çıkarılmaz ve
amaçlarımıza yardımcı olmaz.
*Nabız, sığırda en
kolay, kuyruk başından yaklaşık 15 cm altta, kuyruğun alt tarafı üzerinde
cocygeal arterinin ortasını palpe ederek ortaya çıkarılır. Keçi ve koyunda ise
kalp atışı, direkt olarak hissedilebilir, ancak nabız femor(uyluk) arteri
üzerinde but içerisine aşağı inen üçüncü bir yolda kolayca hissedilebilir. Kolayca
ve güvenle nabız alabilene kadar çeşitli sağlıklı hayvanlar üzerinde pratik
yapın.
Sığırların, Koyun ve Keçilerin Solunumu Kontrol Edin
*Ateş ve öksürükle beraber artan solunum sayısı,
sıkça pneumoni göstergesidir. Ateşsiz seyretmesi halinde, anemi ya da alerji
sebebiyle akciğer ödemi, organik fosforlu maddelerle zehirlenme veya dolaşım
kollapsı (çökme) gibi akciğer fonksiyonlarında bozulmaya yansıtır.
Sığırların, Koyun ve Keçilerin İşkembesini(Rumen) Kontrol Edin
*Sığır, koyun ve keçi gibi ruminant hayvanlar için, dördüncü
bir ölçüm olan Rumen kasılma sayısı ilave edilebilir. Rumen, alınan gıdaları
karıştırmak üzere periyodik olarak çalkalayan ve karıştıran bir fıçıya
benzetilebilir. Rumen kasılmaları, sağlıklı hayvanlarda dakikada iki-dört defa
gerçekleşir. Bir kişi, sol böğür üzerine sıkıca bastırarak rumen hareket ettiği
zaman bu kasılmayı hissedebilir. Rumen kasılmaları, travmatik gastritisi olan
ya da abomasumu yer değiştiren
sığırlarda, bazı tip sindirim güçlükleri ile normalden daha yavaş olur veya hiç
olmaz.
*Şu ana kadar yapılan
muayene, hastalığın enfeksiyöz veya nonenfeksiyöz (enfeksiyon olmayan)
sebeplerden olup olmadığını bazı kesin olmayan sonuçları elde etmeye izin verir
ve ihtimalleri oldukça daraltmaya yardım eder. Bu noktada, bir veteriner hekim
çağırıp çağırmama ön hükmü verilebilir. Veteriner hekim çağırmaya karar
verirseniz, ne gözlemlediğinizi ona anlatın. Veteriner hekiminiz, sizin
anlattığınız şey ona her şeyi bırakıp bırakmayacağına karar vermesine ya da
doğruya ulaşmasına ( sıkça size ilave masraf demektir) veya o alanda daha sonra
alacağı zamana kadar beklemenin güvenli olup olmayacağına yardım edeceğinden,
onu değerlendirecektir. Veteriner hekimin sizin hazırlayıcı ön
değerlendirmenizdeki kabiliyetinizi geliştirdiğinde, veteriner hekiminizin son
teşhisi koymada daha az zaman harcadığını göreceksiniz. Çünkü veteriner hekimin
zamanı para değerindedir. Sizde eninde sonunda tasarruf edersiniz.
0 Yorumlar