Boğa Nasıl Beslemelidir?
Doğal Aşımda Kullanılacak Boğalarda Fertilite;
---Boğaların sağlıklı bir şekilde aşım
yapabilmeleri, öncelikle sağlıklı, haraketli ve düzgün kondüsyonlu olmaları çok önemlidir. Aşım yapacak boğaların VKS skorları 2,5-3 olmalıdır. Vücut
Kondisyon Skorlarının (VKS) sabit olması için rasyonlar sık sık değiştirilmemelidir. Rasyonda değişiklik yapılacaksa da 10-15 günlük
bir alıştırma programı uygulanmalıdır. Yetersiz veya dengesiz rasyon, boğalarda
başta ayak hastalıkları olmak üzere birçok sağlık sorununa yol aştığından aşım
ve fertiliteyi olumsuz yönde etkilemektedir. Boğalarda scrotumun (testis) çevre
uzunluğu ile döl verimi arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bir yaşındaki
ideal bir boğanın scrotumunun çevre uzunluğu minimum 32cm olmalıdır. Scrotumun
çevre uzunluğu arttıkça boğanın fertilite kapasitesi de artmaktadır. ( İyi Bir Rasyon Nasıl Olmalıdır? )
---Yapay tohumlamada başarı göstergesi,
gebelik başına yapılan tohumlama sayısının 1,5’ten az olması ve 2,0’ı aşmaması
ve ilk tohumlamada gebelik oranının %60’ın üzerinde olması gerekmektedir. Sürülerde
akrabalı yetiştirmeden kaynaklanan çeşitli sorunlarla karşılaşmamak için
tohumlanacak ineğin boğa ile yakın akraba olmasının önlemesi gerekmektedir. Bu
nedenle, aynı boğa bir işletmede/köyde 2 yıldan uzun süre kullanılmamalıdır. Boğanın işletmede bakım beslenmesi, sağlığı,
yönetimi, damızlık değerinin bilinmemesi (progeny testi veya geneomik
değerlendirmeden geçmemesi), sınırlı genetik kapasitesi ve iş güvenliği gibi
sorunlar iyi düşünülmelidir. Ülkemizdeki köylerin veya işletmelerin sağlık statüsü
(brucella, BVD, IBR, tüberküloz, complyobacter, leptospirosis, mavidil vb
hastalık riskleri), test, aşı ve veterinerlik giderleri göz önünde
bulundurulduğunda zorunlu olmadıkça sürülerde tabi tohumlama boğası
kullanılmamalıdır.
Dış Görünüş (Tip) Özelliklerinin İrsiyet Derecesi
---Ebeveynlerin tip özelliklerinin
yavrularında ortaya çıkması, o tip özelliğinin aktarma derecesine bağlıdır.
Aktarılabilirlik değeri yüksek olan bir karaktere ilişkin genetik ilerleme
sağlama süresi (jenarasyon aralığı), düşük aktarılabilirlik değeri olan
karaktere kıyasla çok daha kısa olacaktır. Dış görünüş özelliklerinin
aktarılabilirliği üzerinde ABD Holstein Birliğinin temel kabulleri aşağıdaki
tabloda verilmiştir.(Holstein, Simental ve Jersey Sığır Irkının Özellikleri)
Holstein İneklerin Dış Görünüş Özelliklerini Yavrularına Aktarma Yeteneği
---Dış görünüş
özelliklerinde genetik iyileştirme çalışmalarında o özelliğin aktarma derecesi
dikkate alınmalıdır. Bir karakterin aktarılabilirlik değeri 0.10 veya altında
ise bu özellik ile ilgili bir genetik ilerleme elde etmek zordur.
--Örneğin;
yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi sağrı yüksekliğinin aktarma derecesi, ayak
bacak özeliklerinin yaklaşık 2,5 katıdır. Bunun anlamı şudur; sağrı yüksekliği,
ayakbacak sorunlarına göre çok daha kısa sürede (jenerasyon aralığında) ıslah
yoluyla iyileştirmesi mümkün olabilmektedir. Bir başka ifadeyle anne hattında
ayak bacak kusurları varsa gelecek kuşaklarda ıslah yoluyla düzeltmenin uzun
zaman alacağı baştan bilinmelidir. Bu çerçevede; tip özelliklerine yönelik
olarak düzenlenecek ıslah programlarında, iyileştirilmek istenen tip
özelliğinin aktarma derecesi dolayısı ile programın süresi ve bu programın
genel karlılığa yapacağı katkı göz önünde alınmalıdır.
---Hayvanların
tohumlanması, tohumlamadan 30-40 sonra gebelik muayenesinin yapılması ve gebe
kalmayanların tekrar tohumlanması konuları ile üreme sağlığı ve yönetimi
protokolünün hazırlanmasında ve uygulanmasında, işletme veteriner hekimi ile
işbirliği yapılmalıdır.
Simental (fleckvieh) ve İsviçre Esmeri İneklerin Dış Görünüş Özelliklerini
Yavrularına Aktarma Yeteneği (h²=100)
0 Yorumlar