Sığırlarda Ayak ve Tırnak Problemleri(Asidoz)

Sığırlarda Ayak ve Tırnak Problemleri

**Genellikle ahır veya barınaklar inşa zemin beton ile kaplanılır. Sığırlar da beton zemin üzerinde yattıklarından, yürüdüklerinden dolayısıyla sürekli beton ile temas halinde olduklarından dolayı sürekli olarak ayak ve tırnak problemleri ile karşı karşıya kalınır.

**Ayak veya tırnak problemleri olan sığırlar, sağlıklı sığırlara göre düşük gebelik oranına, daha uzun buzağılama aralığına, daha uzun servis periyoduna sahiptirler. Bu sığırlar tırnak ve ayak problemleri yaşadıklarında sürekli yatıp kalkmama eğilimine girerler. Günün çoğunu yatarak geçirirler. Sığırlar, yatar durumda iken ayaklarını sık sık ileriye doğru uzatırlar, ayakta olmaları durumunda ise problemli olan ayaklarını öne doğru atarlar ve ara sıra silkelenirler. Ayrıca ayak ağrılarından dolayı, meme dokusunu arka ayakların arasına alıp yatarak Mastitis probleminin ortaya çıkmasına da zemin hazırlar.

Sığırlarda Ayak Ve Tırnak Problemlerinin Bakım Ve Barındırma İle İlişkisi 

**Sığırlar için yapılan Bakım ve barındırma, topallık sorunlarının ortaya çıkmasında büyük önem arz etmektedir. Özellikle doğum mevsiminde yetersiz havalandırma, nemli, sert zemini olan ve bağlı sisteme dayalı sığır barınaklarında tırnak tabanı kanamaları ve topuk çürümeleri sürekli yaşanır. Ayrıca barınaklar aşırı kuru havaya maruz kalmaları sonucunda sığırların tırnaklarında çatlamalar ve tırnak uçlarında kırılmalar yaşanır.

**İlk doğum yapmış olan ineklerin buzağılama mevsimi başlangıcında günün önemli bir kısmını ayakta geçirdikleri gözlenmiştir. İneklerin ayakta duruş sırasında vücudun tırnaklar üzerinde yarattığı baskı, zamanla topallığın ortaya çıkmasında önemli rol oynamıştır.

**Sığır barınaklarının konforlu olması, başta ayak ve tırnak problemlerinin olmak üzere bir çok hastalıklar üzerinde önemli etkiye sahiptir. Dolayısıyla bir ineğin günlük rutin olarak kullandığı alanın konforlu olması ineğin yerde yatarak geçirdiği zamanı artırmak suretiyle, tırnak problemleri riskini büyük ölçüde düşürmektedir. Ayakta duran ineklerde, ayak bileklerinin yumuşaklık derecesi, arka bacaklarındaki duruş bozuklukları, tırnak taban yüksekliği ve arka dizlerde etlilik durumu topallığın ortaya çıkmasında diğer hususlar olarak görülmektedir. 

Sığırlarda Ayak ve Tırnak problemlerinin besleme ile ilişkisi 

**Kaba ve kesim yem oranının dengesizliğinden dolayı tırnak tabanındaki kılcal damarların bulunduğu bölgede incelmeler ve hassasiyet artışı meydana gelecek ve bu da ayak problemlerini ortaya çıkaracaktır. Yapılan rasyonda kaba yem oranı, kesif yem oranından yüksek olduğunda sığırlarda topallıklar oluşturacaktır. Rasyonda Kaba yem ve kesif yem dengesi sağlandığında beslenmeden kaynaklı topallıklar yaşanmayacaktır.

**Sığırlar Fazla miktarda kesif yemle beslendiğinde, dışkıdaki su miktarı artmakta ve dışkı çok dağınık bir şekilde düşüş gösterir. Bu durum, topuk kısmı ve tırnak tabanında sızıntı bölgelerinden hastalıklı mikropların vücuda girmesine ve bu da topallığın ortaya çıkmasına zemin hazırlayacaktır.

**Besi sığırcılığında besinin son 3-4 aylarında yoğun kesif yem ile beslenildiğinde topallıkların daha fazla yaşanmaya başlanılır. Topallıkların yaşanmaması için sığır başı günlük 50 gram magnezyum oksit (mg0) ve 120 gram soda yemin içine karıştırılarak hayvanlara verildiğinde topallıklar yaşanmayacaktır. Ayrıca süt sığırcılığı için de günlük inek başına doğumdan sonraki ilk 100 gün için, 70 gram mg0 ve 130 gram soda yemin içine karıştırılarak verildiğinde yine topallıklar yaşanmayacaktır.

Sığırlarda Ayak ve Tırnak Problemlerin Yaşanmaması İçin Neler Yapılmalıdır?

*Sığırlar uzun süre sert zemin üzerinde bağlı tutulmamalı.

*Kesif-kaba yem dengesi sağlanmalı.

*6 ayda bir tırnak bakımı yaptırılmalıdır.

*Sığırların dışkı yapısı takip edilmeli.

*Barınaklardaki havalandırma sistemi düzgün ve yeterli olmalıdır. İçerde amonyak gibi zehirli gazların birikmemesinden ve sığırların bu gazlara maruz kalmamasından emin olunmalı.

*Sığırların konforunu sağlamak için Ahır duraklarında bol altlık kullanılmalı.

*Ahır içi gezinti alanlarında sığırların ayaklarına zarar verebilecek her türlü maddeler ortama bırakılmamalı.

*Dışardaki mikropların sığırların bulunduğu ortamlara getirmemek için barınak girişlerinde ayak banyosu için havuz olmalıdır.

*Günlük olarak ayak ve tırnak kontrolleri yapılmalı.

*Ayak problemi olan sığırların tedavileri sürüden ayrı bir yerde yapılmalıdır.

*İlk doğumunu yapacak olan düvelerin bakım ve beslenmesine daha fazla dikkat ve özen gösterilmelidir.

Sığırlarda Topallık (Asidoz)

*Bunun temel nedeni işkembedeki asidozdur. Asidozun nedeni de temel olarak bir anda ve aşırı miktarda verilen dane yemlerdir. Dolayısıyla bu husus işkembe de asit yapar, işkembeyi ekşitir. İşkembesi ekşimiş bir hayvan programa uygun şekilde yem yemez. Sonrasında ise işkembedeki asit kana karışarak vücudun her yerine dağılır, hayvanın ayağına giderek ayağındaki canlı dokuyu şişirip ayağın mikrop kapmasına ve hayvanın topallamasına sebep olur. Ayrıca hayvanın beton üzerinde kalkıp oturması ve yatması sonucunda da hayvanın ayaklarında ezilmelere ve yaralara neden olup topallamasına neden olur. 

*Asidoza neden olan diğer bir başka faktör ise, çok ince ya da un haline getirilmiş her türlü yem de Asidoza sebep olur. Hayvan asidozdan kurtulamadığı sürece topallayacaktır. Asidozun ortaya çıkmaması için kesif yemlerle beraber kaba yemler ( ot, çayır, saman, reygras vb.) verilmesi gerekir. 

*Kaba ve kesif yem oranları %50-50 oranında sabitlenmelidir. Süt sığırcılığında ineğe verilecek kesif yem miktarı artığında Asidoz yani topallıkların meydana gelmemesi ve özellikle doğumdan sonrası ilk 100 gün için günlük inek başına 70 gram MgO(magnezyum oksit) ve 130 gram soda yemin içine karıştırılarak verilir. Besi sığırcılığında ise özellikle besi döneminin son 3-4 ayda daha fazla kesif yemle besleme yapıldığında gerekli önlemler alınmadığında topallıklar yaşanacaktır. Dolayısıyla bu durumun oluşmaması için günlük sığır başına 50 gram MgO ve 120 gram soda yemin içine karıştırılarak verilir.

Sığırlarda Kellik Nedeni ve Tedavisi

**Genellikle hayvanların sırt ve kalça bölgelerinde yuvarlak kellikler oluşup, tüy döküntüsü ve o bölgede kaşıntılar başlar. Bu sorunu çözmek için, dış parazitler için kullanılan uyuz ile ilgili iğne kullanılabilir. Yapılan iğneden herhangi bir netice alınamıyorsa hayvana verilen yeminin içine iyotlu katkı bir şeyler konulup en az 20 gün bu şekilde devam edilebilir. Ayrıca yapılan kellik nedeni ile banyo çokta bir netice vermez.